مذاهب فقهی در اسلام

مذاهب فقهی اهل سنت

 بنابر آمار رسمی سالنامه جهانی، فیشر، به سال 2007 میلادی، جمعیت مسلمانان یک میلیارد و سیصد و شصت و دو میلیون نفر بوده که حدود 85% اهل سنت و 15% شیعیان هستند. اما شماری این آمار را دقیق نمی دانند و آمار شیعیان را بالای 20% بیان می کنند.

 1. حنفی

 فقه حنفی حدود چهارصد و پنجاه میلیون پیرو دارد. شبه قاره هند، آسیای میانه و ترکیه بیش تر حنفی اند؛ زیرا فقه حاکم در زمان سامانیان، غزنویان و امپراتوری عثمانی فقه حنفی بوده است. در ایران، اهل سنتی که در شرق زندگی می کنند، پیرو فقه حنفی و آنان که در غرب، می زیند، پیرو فقه شافعی هستند. در استانهای گلستان، خراسان، سیستان و بلوچستان حنفیان حضور دارند.

 2. شافعی

 فقه شافعی حدود سیصد و پنجاه میلیون پیرو دارد. بیش تر مصریان بر این مذهب اند. دانشگاه الازهر بر مبنای فقه شافعی و کلام اشعری است. اندونزی و مالزی، بیش تر شافعی اند. البته به صورت پراکنده نیز در جهان اسلام پیرو دارد. کردها شافعی هستند. صلاح الدین ایوبی، مؤسس سلسله ایوبیان کرد شافعی بود. از آن زمان دانشگاه الازهر تاکنون بر اساس فقه شافعی تدریس می کند. احمد الطیب رئیس کنونی الازهر شافعی و اشعری است. اهل سنت استانهای گیلان، اردبیل، آذربایجان، کردستان، هرمزگان شافعی مذهب اند. در فلسطین، مردمان نوارغزه، شافعی و از نظر فقهی با مصریان هم مذهب اند.

 3. مالکی

 فقه مالکی، حدود صد و پنجاه میلیون پیرو دارد. شمال آفریقا، الجزایر، لیبی، مغرب و... مالکی مذهب هستند. در فقه مالکی تکتف (بستن دستها در نماز) استحبابی ندارد؛ لذا مانند شیعیان با دست باز نماز می خوانند.

 4. فقه حنبلی

 فقه حنبلی، حدود پنجاه میلیون پیرو دارد. در عربستان وهابیان، حنبلی اند و در سوریه، لبنان، اردن و کرانه باختری، پیروان فقه حنبلی به گونه پراکنده وجود دارند.

 برابر آماری که از پیروان مذاهب فقهی اهل سنت یاد شد، در مجموع مسلمانان سنی یک میلیارد بوده که در ایران حدود هفت میلیون سنی داریم که حدود چهار میلیون شافعی و سه میلیون حنفی در چهارده استان پراکنده اند.

مذاهب فقهی شیعه

 در شیعه دو مکتب فقهی وجود دارد:

1- فقه جعفری:

اسماعیلیان و اثناعشریان پیرو فقه جعفری بوده که البته اختلافاتی با هم دارند.

2- فقه زیدی:

فقه زیدی، فقهی است میان فقه جعفری و فقه حنفی که تأثیرپذیری آن از فقه حنفی زیاد است.